Abdullah Ibn Mesud
Kur ishte i ri, ende pa e kaluar moshėn e pubertetit, ai bredhte shtigjeve tė maleve tė Mekes larg nga njerėzit, duke ruajtur kopenė e prijėsit tė Kurejshitėve, Ukbeh ibn Muejt. Njerėzit e quanin Ibn Umm Abd i biri i nėnės sė robit. Emri i vėrtetė i tij ishte Abdullah, kurse emri i babait tė tij ishte Mesud. I riu e kishte dėgjuar lajmin pėr Pejgamberin i cili ishte paraqitur nė mesin e njerėzve, por nuk i kushtonte ndonjė rėndėsi kėsaj pėr shkak tė moshės sė tij, dhe ai zakonisht gjindej larg nga shoqėria Mekase. Ishte shprehi e tij qė tė largohej me kopenė e Ukbes herėt nė mėngjes dhe tė mos kthehej deri nė mbrėmje. Njė ditė derisa ruante kopenė, Abdullahu pa dy njerėz me moshė mesatare dhe qėndrim dinjitoz, qė vinin drejt tij nga largėsia. Ata evidentisht ishin tė lodhur. Ata po ashtu ishin aq tė etur, sa qė buzėt dhe fytat e tyre pothuajse ishin tharė. Ata iu afruan atij, e pėrshėndetėn atė dhe thanė, Djalosh, mjele njėrėn nga kėto dele qė ne ta shuajmė etjen tonė dhe ta marrim veten.
Nuk mundem, iu pėrgjigj i riu. Delet nuk janė tė miat. Unė jam pėrgjegjės vetėm pėr pėrkujdesjen e tyre.
Dy njerėzit nuk e ēuan mė tej. Ndonėse ishin shumė tė etur, ata qenė skajshmėrisht tė kėnaqur me kėtė pėrgjigje tė sinqertė. Kėnaqėsia u shfaq nė fytyrat e tyre
Dy njerėzit nė tė vėrtetė ishin vetė Pejgamberi [sallallahu alejhi ue selam] dhe shoqėruesi i tij, Ebu Bekr Sidik [radiallahu anhu]. Ata kishin dalur atė ditė nė malet e Mekes pėr ti ikur persekutimit tė dhunshėm tė Kurejshitėve. I riu, nė anėn tjetėr, qe mahnitur me Pejgamberin [sallallahu alejhi ue selam] dhe shoqėruesin e tij, dhe sė shpejti u bashkua me ta. Nuk shkoi shumė kohė para se Abdullah ibn Mesudi tė bėhej musliman dhe ofroi tė jetė nė shėrbimin e Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam]. Pejgamberi [sallallahu alejhi ue selam] u pajtua dhe qė nga ajo ditė Abdullah ibn Mesudi fatlum hoqi dorė nga ruajtja e deleve pėr tu pėrkujdesur pėr nevojat e Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam]. Abdullah ibn Mesudi ishte gjithnjė nė shoqėrim tė Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam]. Ai kujdesej pėr nevojat e tija brenda dhe jashtė shtėpisė. Ai e shoqėronte atė nė udhėtime dhe ekspedita, e zgjonte prej gjumit kur ai flinte, ai mbartte shkopin dhe siuakun [furēėn e dhėmbėve] e tij dhe prezentonte nė nevojat tjera personale tė tija. Abdullah ibn Mesudi pranoi njė pėrgatitje unike nė shtėpinė e Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam]. Ai ishte nėn udhėzimin e Pejgamberit, pėrvetėsoi sjelljen e tij dhe ndjeku secilėn cilėsi tė tij gjersa u tha pėr tė, Ai mė sė shumti i gjasonte Pejgamberit nė karakter.
Abdullahu mėsoi nė shkollėn e Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam]. Ai ishte recituesi mė i mirė i Kuranit nė mesin e Sahabėve dhe e kuptonte atė mė mirė se tė gjithė tė tjerėt. Andaj ai e njihte mė sė miri Sheriatin. Asgjė smund ta ilustrojė kėtė mė mirė sesa ngjarja e njeriut i cili erdhi tek Umer ibn el-Hatab derisa ai qėndronte nė rrafshinėn e Arafatit dhe tha:
O Emir el-Muminin, unė kam ardhur prej Kufes ku e lash njė njeri i cili mbushte kopje tė Kuranit prej mbamendjes sė tij. Umeri u hidhėrua shumė dhe filloi tė endej pranė deves sė tij duke shfryer prej mllefit. Kush ėshtė ai? pyeti Umeri. Abdullah ibn Mesud, u pėrgjigj njeriu. Hidhėrimi i Umerit u largua dhe ai filloi tė qetėsohet. I Mjeri ti, i tha ai njeriut. Pasha Allahun, unė nuk di pėr ndonjė person qė ka mbetur e qė ėshtė mė i kualifikuar nė kėtė ēėshtje se ai. Mė lėrė tė tė tregoj nė lidhje me kėtė. Umeri vazhdoi: Njė natė, i Dėrguari i Allahut [sallallahu alejhi ue selam] bisedonte me Ebu Bekrin lidhur me situatėn e muslimanėve dhe unė isha me ta. Kur Pejgamberi [sallallahu alejhi ue selam] u largua, edhe ne po ashtu u nisėm dhe ndėrsa po kalonim pranė njė xhamie, aty qėndronte [nė namaz] njė njeri tė cilin ne nuk e njihnim. Pejgamberi [sallallahu alejhi ue selam] u ndal pėr ta dėgjuar atė, pastaj u kthye kah ne dhe tha, Kushdo qė dėshiron ta lexojė Kurani ashtu siē ėshtė shpallur, atėherė le ta lexojė sipas recitimit tė Ibn Umm Abdit.
Pas namazit, kur Abdullahu u ul pėr tė bėrė dua, Pejgamberi [sallallahu alejhi ue selam] tha, Kėrko dhe do tė tė jepet. Kėrko dhe do tė tė jepet. Umeri vazhdoi: Unė thashė nė vetvete, unė do tė shkoj menjėherė te Abdullahu dhe do ta pėrgėzoj me lajmin e mirė pėr pranimin e duasė. Unė shkova ta bėj kėtė por pashė se Ebu Bekri kishte shkuar para meje dhe ia kishte pėrcjellur lajmin e mirė. Pasha Allahun, unė kurrė se kam mundur Ebu Bekrin nė bėrjen e ndonjė pune tė mirė.
Abdullah Ibn Mesudi arriti dituri tė atillė rreth Kuranit, sa qė ai thoshte, Pasha Atė, krahas tė Cilit askush smeriton tė adhurohet, asnjė ajet i Librit tė Allahut sėshtė shpallur pa e ditur unė se ku ėshtė shpallur dhe rrethanat e shpalljes sė tij. Pasha Allahun, sikur ta dija se ka ndonjė qė di mė shumė se unė pėr Librin e Allahut, do tė bėja ēdo gjė qė ėshtė nė mundėsitė e mia qė te jem me tė.
Abdullahu nuk ekzagjeronte nė atė ēfarė thoshte pėr vetveten e tij. Njėherė Umer ibn el-Hatab takoi njė karavan nė njė prej udhėtimeve tė tija si Halife. Ishte errėsirė e plotė dhe karavani smund tė shihej mirė. Umeri urdhėroi dikė qė ta pėrshėndes karavanin. Ndodhi qė Abdullah ibn Mesudi tė jetė nė tė. Prej nga vini? pyeti Umeri. Prej njė lugine tė thellė, erdhi pėrgjigja. [Shprehja e pėrdorur fexh amik/luginė e thellė ėshtė shprehje Kuranore]. Ku jeni duke shkuar? pyeti Umeri. Te shtėpia e lashtė, erdhi pėrgjigja. [Shprehja e pėrdorur el-bejt el-atik/shtėpia e lashtė ėshtė shprehje Kuranore].
Nė mesin e tyre qenka njė dijetar, tha Umeri dhe urdhėroi dikė qė ta pyes personin:
Cila ėshtė pjesa mė madhėshtore e Kuranit?
Allahu. Nuk ka tė adhuruar me meritė pos Tij, i Gjalli, i Pėrjetshmi. Atė nuk e kaplon as gjumi as dremitja, u kundėpėrgjigj personi, duke cituar Ajet el-Kursi [ajeti i Kursit].
Cila pjesė e Kuranit ėshtė mė e qarta nė lidhje me drejtėsinė?
Allahu urdhėron nė drejtėsi, ndershmėri dhe ndihmė tė afėrmėve
erdhi pėrgjigja.
Cila ėshtė thėnia mė gjithėpėrfshirėse e Kuranit?
Kushdo qė bėn mirė sa pesha e atomit do ta shohė atė, dhe kushdo qė bėn keq sa pesha e atomit do ta shohė atė.
Cila pjesė e Kuranit i jep shansė shpresės mė tė madhe?
Thuaj, O robėrit e Mi, tė cilėt e keni ngarkuar veten me shumė gabime, mos e humbni shpresėn nė mėshirėn e Allahut. Vėrtet, Allahu i fal tė gjitha mėkatet. Ai ėshtė qė fal shumė, Pėrdėllestar.
Pas kėsaj Umeri pyeti:
A ėshtė Abdullah ibn Mesudi nė mesin tuaj?
Po, pasha Allahun, u pėrgjigj njeriu nė karavan. Abdullah ibn Mesud sishte vetėm recitues i Kuranit, njeri i ditur apo adhurues i devotshėm. Ai pos kėsaj ishte edhe luftėtar i fortė dhe i guximshėm, qė bėhej skajshmėrisht serioz kur e kėrkonte situata. Njė ditė, shoqėruesit e Pejgamberit [sallallahu alejhi ue selam] gjindeshin sė bashku nė Meke. Ata ende ishin tė pakėt nė numėr, tė dobėt dhe tė shtypur. Ata thanė, Kurejshitėt ende se kanė dėgjuar Kuranin duke u recituar haptazi dhe zėshėm. Kush ėshtė ai qo do tua recitojė Kur'anin tyre?
Unė do tua recitoj atyre, u lajmėrua Abdullah ibn Mesudi. Nė frikėsohemi pėr ty, thanė ata.
Ne vetėm dėshirojmė tė jetė ndokush i cili ka fis qė do ta mbronte atė nga e keqja e tyre.
Mė lini mua, insistoi Abdullah ibn Mesud. Allahu do tmė mbrojė dhe dhe do tmė largojė nga e keqja e tyre. Ai pastaj doli jashtė pėr nė xhami gjersa mbėrriti te Mekam Ibrahim [disa metra nga Kaba]. Teksa ishte gdhirė dhe Kurejshitėt po qėndronin rreth Kabės. Abdullahu u ndal tek Mekami dhe filloi tė recitojė:
Bismilahir-Rahmanir-Rahim. Er-Rahman. Aleme-l-Kuran. Khalakal Insan. Alemehul bejen
[Nė Emėr tė Allahut, Mėshiruesit, Mėshirbėrėsit. Mėshiruesi. Ai jua mėsoi Kur'anin. Ai e ka krijuar njeriun dhe ia mėsoi atij tė folurit
]
Ai vazhdoi tė recitonte. Kurejshitėt e shikuan atė dhe disa prej tyre pyetėn: Ēfarė thotė Ibn Umm Abd? Mallkuar qoftė ai! Ai po reciton pjesė nga ajo ēka solli Muhamedi! thanė ata. Ata iu afruan atij dhe filluan ta godasin fytyrės ndėrsa ai recitonte vazhdimisht. Kur u kthye tek shokėt e tij, gjaku i rridhte nga fytyra. Nga kjo ne frikėsoheshim pėr ty, thanė ata. Pasha Allahun, u pėrgjigj Abdullahu, armiqtė e Allahut nuk janė mė tė patrazuar se unė nė kėtė ēast. Nėse dėshironi, unė prapė do tė bėj tė njėjtėn gjė tė nesėrmen. Mjaft ke bėrė, thanė ata. Ti i bėre ata qė tė dėgjojnė atė qė nuk e pėlqejnė.
Abdullah ibn Mesudi jetoi deri nė kohėn e Halifes Uthman [radiallahu anhu]. Kur ai u sėmurė dhe ishte pranė vdekjes, Uthmani e vizitoi atė dhe i tha:
Prej ēkafit po lėngon?
Prej mėkateve tė mia.
Ēfarė dėshiron?
Mėshirėn e Zotit tim.
A dėshiron tė ta jap pagėn tė cilėn e ke refuzuar pėr disa vite?
Skam nevojė pėr tė.
Le ta shfrytėzojnė bijat tua pas teje.
A mos ke frikė se fėmijėt e mi do tė varfėrohen? Unė i kam urdhėruar ata qė tė lexojnė Suren el-Uakia ēdo natė, ngase e kam dėgjuar Pejgamberin [sallallahu alejhi ue selam] duke thėnė, Kushdo qė e lexon el-Uakia ēdo natė sdo tė varfėrohet kurrė.
Atė natė, Abdullahu ndėrroi jetė duke qenė gjuha e tij e lagėsht nga pėrkujtimi i Allahut dhe recitimi i vargjeve tė Librit tė Tij.